Zoeken

    Muziekland Oostenrijk

    Oostenrijk staat van oudsher bij velen bekend als muziekland bij uitstek. Grote componisten en werken van wereldfaam... Toch speelt men in Oostenrijk niet alleen klassieke muziek.

    Waar landelijke gebruiken ontstonden, ontwikkelde zich ook de volksmuziek. Het genre is vandaag de dag nog steeds ongekend populair en kent vele varianten, van traditioneel tot modern.

    Oorsprong en ontwikkeling

    De originele en echte volksmuziek stamt uit een tijd, toen men nog geen radio en televisie had. Destijds leerden heel wat boeren een muziekinstrument spelen, om tijdens de donkere maanden, wanneer er op de velden geen werk was, muziek ten gehore te brengen. Zo ontstond er in Beieren, Oostenrijk en Zwitserland een enorm aanbod aan typische volksmuziek. 

    400 jaar geleden waren de lier en de doedelzak de voornaamste instrumenten. In het begin van de 18de eeuw begon de viool aan zijn opmars. Met de opkomst van militaire bands werden de violen op hun beurt weer vervangen door blaasinstrumenten. De harmonica en het hakkebord braken voor het eerst door in de 20ste eeuw. Tegenwoordig wordt er meestal in een groep opgetreden en worden de verschillende instrumenten met elkaar gecombineerd. Hierbij wordt ook graag geëxperimenteerd.

    Regiogebonden volksmuziek.
    Omdat de verschillende genres volksmuziek zich moeilijk in een hokje laten plaatsen, worden ze vaak ingedeeld naargelang de regio van herkomst. Men spreekt dan van een “Kärntner-“ of “Tirolerlied”, ven een “Steirischen”, een “Innviertler Landler” of van een “Pongauer Jodler”.

    De nieuwe volksmuziek
    Vanaf midden jaren ’80 is er sprake van een wisselwerking tussen traditionele volksmuziek en pop. Lokale volksmuziektradities werden op een geheel nieuwe wijze geïnterpreteerd en kregen zo een plaatsje in de opkomende jongerencultuur. Een goed voorbeeld is de band 'Attwenger', die met opmerkelijke éénlettergreep-albumtitels zoals “Most”, “Pflug”, “Luft”, “Song” en een nuchtere zelfironie begin jaren ́90 doorbrak. De band geldt als een van de voortrekkers - zij maakten de volksmuziek opnieuw toegankelijk voor een nieuw, jonger publiek. De 'nieuwe volksmuziek' kent tegenwoordig een trouwe aanhang, waartoe zowel liefhebbers van traditionele volksmuziek, moderne hedendaagse songs alsook luisteraars van klassieke muziek gerekend kunnen worden.

    Volksmuziekland Oostenrijk

    Over de hele wereld staat Oostenrijk bekend om zijn muziek: daar moeten wel goede redenen voor zijn. Een belangrijke rol speelt hier natuurlijk de geschiedenis.

    Veel wordt verklaard door de roemvolle rol, die Oostenrijk in de muziekgeschiedenis heeft gespeeld en deze tot op vandaag nog steeds vervult. Heel wat belangrijke componisten werden hier geboren en schiepen er hun meesterwerken: Mozart, Haydn, Schubert, Bruckner of Mahler. Toen gold Wenen al als ‘Muziekwereldstad’. Later waren er onder andere componisten als Schönberg of Gottfried, die als “moderne” meesters door het leven gingen. Herbert von Karajan, een uitzonderlijke dirigent die uit Salzburg komt, vierde in 2008 zijn honderdste verjaardag. Hij drukte zijn stempel op de Salzburger Festspiele.

    De Weense koorknapen moet men natuurlijk in hun thuisland gehoord hebben, ook als je ergens anders de mogelijkheid krijgt. De koorknapen geven jaarlijks ongeveer 300 concerten wereldwijd.

    Enkele jaren ouder, maar daarom niet minder bekend, is de “Wiener Philarmoniker” – een orkest dat tot een van de beste orkesten ter wereld behoort en als geen ander al 160 jaar lang een grote rol speelt in de muzikale wereld.

    Ook de „Niederösterreichisschen Tonkünstler“ is een orkest dat een rijke traditie koppelt aan een toekomstgerichte visie. Met nieuwe genres, creatieve concepten en buitengewone solisten probeert het gezelschap een nieuwe weg in te slaan, om naast het vertrouwde publiek ook jongere generaties aan te spreken.

    Is het nog een verassing dat de Weense concertzaal over een uitmuntende akoestiek beschikt? De grote zaal in de 'Wiener Musikverein' neemt daarbij de eerste plaats in op de lijst. Op klanktechnisch gebied is het een echt wonderbaarlijk gebouw, wat vooral te danken is aan de architectonische nauwkeurigheid. In het concertgebouw vinden vaak voorstellingen van wereldformaat plaats.

    Naast de vele klassieke concerten biedt Oostenrijk ook operagenot van hoogstaand niveau. Naast de Weense Staatsopera en de Weense Volksopera, verleidt vooral de Opera van Graz met een toeschouwersruimte die kan pronken met decoraties uit de Barok en Rococoperiode. Ze kan dan ook beschouwd worden als een van de mooiste zalen ter wereld. Ook het Theater an der Wien legt zich volledig toe op de opera-scene. Hier wordt met een stagione-systeem gewerkt, waardoor het hoge niveau behouden blijft.

    Oostenrijk is meer dan enkel klassieke muziek. Zo zet bijvoorbeeld de electronic-muziekstroming al meer dan 10 jaar de toon in het uitgaansleven.

    Midden jaren ́90 richten DJ’s Peter Kruder en Richard Dorfmeister de “Wiener Schule des Dub” op, een mix van electro, downbeat, drum ́n bass en triphop. Op hetzelfde moment ontstond er in Oostenrijk een kleine, maar toonaangevende electronic scene. Vanuit London kwam deze stroming via Berlijn terecht in Wenen, waar vervolgens eigen stijlen werden ontwikkeld.

    De oorsprong van de groove-scene moeten we zoeken op de vaak georganiseerde Club Soul Seduction in de Weense Volksgarten, waar naast grote namen van eigen bodem ook internationale sterren achter de draaitafel plaatsnamen.

    Kort daarna schoten platenlabels als paddenstoelen uit de grond. Uit de legendarische Club Soul Seduction ontstonden de platenzaken Black Market en Vertrieb Soul Seduction. Er volgde een echte mediahype toen er een artikel gepubliceerd werd in het gerenommeerde Engelse muziektijdschrift “Wire” over de “Vienna Elektronika”, waarin het muzikale gebeuren in Oostenrijk een naam werd gegeven. Plotseling gingen platen en compilaties met elektronische muziek als warme broodjes over de toonbank. Het brede muziek-aanbod ging van elektro-akoestische kunstmuziek, Noise en Electronic Jazz over Techno/House, Hip Hop en Dub tot Electronic Pop.

    Internationaal succes
    Vandaag de dag worden de duidelijke sounds van Kruder & Dorfmeister (vrijwel) overal herkend. Andere bekende namen zijn Pulsinger & Tunakan, die Sofa Surfers, DJ DSL, Waldeck, Parov Stelar en Rodney Hunter. Wie interesse toont voor experimentele muziek kan vroeg of laat niet om de sounds van Christian Fennesz, Peter “Pita” Rehberg en Christof Kurzmann heen. Voor contrasten zorgen Dzihan & Kamien, die met hun zelfontwikkelde Couch-Sound (Couch Records), een meer multicultureel, eclectisch en behaaglijk spektakel willen bieden.

    Kult-Radio
    Ook Oostenrijk heeft zijn eigen Studio Brussel. Al meer dan 10 jaar is de radiozender FM4 dé radio voor jongeren en liefhebbers van alternatieve(re) muziek. De innovatieve openbare radiozender – met een trouwe aanhang fans tot in München, Bolzano en Bratislava – is misschien wel het belangrijkste medium voor vele Oostenrijkse muzikanten. Wat op FM4 niet wordt gedraaid, wordt (vrijwel) nergens gedraaid. Niet alleen de hip hop-scene, maar ook vernieuwers van de volksmuziek zoals Attwenger, talrijke Electro-Pop-Acts, Balkan-sounds en Neo- singer/songwriters kunnen dit bevestigen.

    In schemerige clubs, op klassieke tribunes of midden in de natuur: er zijn heel wat varianten rond het thema “Jazz in Oostenrijk”.

    Het begon met “Jazzland”. Nu ja, er waren al een aantal jazzlocaties hier en daar – zoals het “Jazzcasino” dat in de jaren ’50 werd opgericht door de Oostenrijkse klarinettist Fatty George. Toch kwam jazz in Oostenrijk pas echt uit de startblokken toen in 1972 het “Landl” wordt geopend. Een liefdevolle bijnaam voor de legendarische kelder onder de Ruprechtkerk in het centrum van Wenen.

    Een paar jaar later werd het startschot gegeven voor het “Jazzfest Wiesen”, in het Burgenland. Dit event groeide uit tot een echte klassieker. Een extra bijzonderheid is dat dit evenement, dat overigens meerdere dagen duurt, midden in de natuur plaatsvindt. Je vindt er een onweerstaanbare mix van hoogstaande optredens van nationale en internationale artiesten, een uitgelaten feeststemming en een ongekende natuurbelevenis.

    Het programma van het Weense Jazzfestival staat vaak boordevol met grote namen uit de internationale muziekwereld. Het festival lokt jaarlijks dan ook zo’n tienduizenden bezoekers. Naast de vele programmahighlights zijn het ook de festivallocaties zelf die het festival zo geliefd maken. Naast de vele jazzclubs, waaronder het beroemde “Porgy & Bess”, kun je ook in de Weense Staatsopera of het Arkadenhof van het Weense Rathaus van de beste jazzmuziek genieten.

    Genoemd naar één van de grootste namen in de jazzwereld is de “Miles Smiles”, gelegen in het achtste district van de stad. Omdat de club maar plaats biedt aan 50 tot 70 luisteraars, ontstaat er bij de concerten een bijzonder familiale sfeer - een van de redenen waarom de club zeer bekend en geliefd is.

    Ook in Graz vind je talrijke clubs zoals de “Royal Garden Jazz Club”, “Stockwerk”, “WIST” of “Miles”. De verschillende stillistische genres in deze clubs kun je uitstekend ontdekken tijdens de GrazJazzNacht, een tocht langs alle jazzclubs. De muziekstijl varieert van de traditionele Swing Jazz tot Crossover en van hedendaagse jazzimprovisatie tot Souljazz en Latinjazz.

    De “Grazer Jazzsommer” vindt dan weer in de openlucht plaats, op de Kasemattenbühne met als romantische decor de Schloßberg. Als origineel alternatief lokt ook de “Dom am Berg” – een 20 meter breed, 12 meter hoog en 28 meter dieper gelegen ruimte midden in de rotsen van de Schlossberg.
     

    In St. Pölten richtte de Oostenrijkse 'Grand Dame' van de swing, Marianne Mendt, het MM-Jazzfestival op. Hier treden niet enkel de vaste waarden op, zoals het Vienna Art Orchestra of het Puschnig Quintett, maar krijgen ook jonge talenten de kans zich te bewijzen.

    Ook in het SalzburgerLand houden ze van jazz. Zo kun je er terecht tijdens de Salzburger Jazz-Herbst of het Jazzfestival in Saalfelden.

    Enkele Oostenrijkse jazzlegendes zijn o.a. Harry Stojka, Wolfgang Puschnig, Wolfgang Muthspiel, Vienna Art Orchestra, Mojo Blues Band

    media_content.tooltip.skipped