Wenen
Wenen is de hoofdstad van Oostenrijk. De wereldstad aan de Donau fascineert door haar prachtige imperiale gebouwen, wereldberoemde culturele schatten en uitgestrekte natuurgebieden.
Over een afstand van 350 kilometer schiep de Donau in Oostenrijk een van de mooiste cultuurlandschappen van Europa. Tussen Passau en Bratislava stroomt hij door Opper-Oostenrijk, Neder-Oostenrijk en Wenen. Op z’n weg verbindt hij niet alleen deelstaten en regio’s, maar ook verschillende eeuwen met elkaar. En veel schijnbare tegenstellingen.
Zo, een paar meter nog en dan kun je hem zien. Nog even een reeks bomen voorbij, tot aan het uitzicht platform en dan: even stoppen met ademhalen. Wat een schitterend uitzicht is dit! Alsof een schilder de schoonheid van de wereld op één doek heeft vereeuwigd, zo ligt de Donau onder je te glinsteren in de zon. Hij duikt plots op uit de achtergrond, komt naar je toegestroomd, legt zich dan in een perfecte bocht en stroomt dan gezwind het panorama uit. Mocht een filmregisseur zo’n landschap tevoorschijn toveren, iedereen zou denken dat het om een computeranimatie ging. Zo absoluut perfect kan een landschap er toch nooit of te nimmer uitzien? Jawel dus.
De Schlögener Schlinge is de beroemdste strook van de Donau en een meesterwerk van de schepping. Een co-productie van wind en water en van een paar miljoen jaar tijd. De Donau is met zijn 2.888 kilometer de tweede langste stroom van Europa. Het is ook de meest internationale rivier ter wereld, want van de bron in het Zwarte Woud tot aan de monding in de Zwarte Zee doorkruist de rivier maar liefst tien landen. Het is ook de enige stroom in Europa die van het westen naar het oosten vloeit, en natuurlijk is het op de eerste plaats de levensader van Oostenrijk. Ook al legt hij van de 2.888 km maar 350 kilometer door het ‘Land am Strome’ af.
Wie aan Oostenrijk denkt, denkt op de eerste plaats aan bergen. Maar nochtans heeft de Donau een veel ingrijpender invloed op het land gehad. De Romeinen gebruikten de stroom al als ‘waterstraat’, en zowel handelsgoederen als wereldopvattingen werden via de Donau het land rondgevoerd. Omdat de stroom zorgde voor een mild microklimaat en een vruchtbare bodem, lokte de Donau de Oostenrijkers al snel naar z’n oevers. Ze bouwden er kastelen en stichtten steden, en zo ontstond een uniek cultuurlandschap. Wie tegenwoordig door het Innviertel rijdt, het Kremstal of de Wachau, heeft altijd het gevoel dat alles door een onzichtbare hand tot een mooi geheel is samengevoegd. De heuvels en dorpjes, de abrikozenbomen en wijngaarden, de wouden en velden, en de Donau daar middenin. Ook de vromen en godvruchtige werden al vlug aangetrokken door de harmonie van de stroom. Ze bouwden kloosters zoals Engelszell, Wilhering en Klosterneuburg. Wellicht hadden ze het gevoel bij de Donau ook een stukje dichter bij God te zijn.
Verbaast het dat ook talrijke kunstenaars zich geïnspireerd voelden door de Donau? De rivier werd op doek vastgelegd en beschreven in talrijke gedichten. Ongetwijfeld zijn er meer sagen over de Donau, dan dat hij bochten heeft. Al in de vroege 19de eeuw trokken schilders met hun ezels naar de weiden van de Wachau, zoals bijvoorbeeld Emil Jakob Schindler of Robert Russ. Egon Schiele groeide op in Tulln, Oskar Kokoschka in Pöchlarn op de zuidelijke over van de Donau. Joseph Haydn en Ignaz Joseph Pleyel lieten zich door de stroom verleiden, en Johann Strauss componeerde voor hem een hymne in driekwartsmaat. De beroemdste wals aller tijden! ‘An der schönen blauen Donau’ is het heimelijke, onofficiële volkslied van Oostenrijk en de melodie waarmee het ganse land elke keer het nieuwe jaar begint. Overal ter wereld is deze wals bekend, en overal herkent men de muziek al na de eerste noten. Zelfs in de ruimte is de ‘schöne blaue Donau’ een succes, denk maar aan de soundtrack van ‘2001 – A Space Odyssey’ van Stanley Kubrick.
Ook dat de rivier verleden en heden met elkaar verbindt, draagt bij tot de faam van de Oostenrijkse Donauregio. Het duurt maar een paar minuten om van het hier en nu in lang vervlogen tijden te belanden. De sporen van de Romeinen zijn nog altijd zichtbaar, zoals in de vesting Favianis in Mautern of in de Römerstadt Carnuntum. Van Burg Dürnstein is enkel een ruïne bewaard gebleven, maar je hebt niet veel fantasie nodig om je voor te stellen hoe achter de muren ooit Richard Leeuwenhart gevangen zat. De benedictijnenabdij Stift Melk overweldigt je als bezoeker ogenblikkelijk. Het wellicht mooiste barokgebouw van Oostenrijk staat al lang op de Werelderfgoedlijst van Unesco. En natuurlijk denkt iedereen ook aan Sissi, die met het stoomschip naar Linz voer om er haar Franz Joseph te begroeten voor ze met hem in het huwelijk trad. Het was de tijd toen de Donau echt wereldgeschiedenis schreef. De rivier verbond Wenen met Boedapest, de twee grote metropolen van de Habsburgers. En ze gaf ook haar naam aan de Donaumonarchie.
Tot op de dag van vandaag vormen het Donautal en de omliggende landschappen de kern van Oostenrijk. In totaal maakt de regio slechts 15% van Oostenrijk uit, maar ze huisvest wel de helft van de acht miljoen inwoners. De Donauregio met de hoofdstad Wenen is bovendien de motor van de economie van Oostenrijk.
De stroom zelf benadrukt dat intussen allerminst. Eeuwen verglijden, de tijden veranderen, maar de Donau is altijd de Donau gebleven. En net zoals de stroom de verschillende eeuwen met elkaar verbindt, rijgt hij ook naadloos de strijkkwartetten van Haydn aan elkaar met de opzwepende beats van het Ars Electronica Festival in Linz. Of de pracht en praal van de barokkerken met de minimalistische architectuur van het Paneum in Asten. Of een voortreffelijk diner in een Hauben-restaurant met een eenvoudige broodmaaltijd in een Gasthof, en een mountainbiketrail met een romantisch boottochtje op een Donau-stoomschip.
De Weense dichter Johann Baptist Mayrhofer schreef verschillende gedichten over zijn lievelingsstroom, waarin hij beschreef hoe zijn hart smolt telkens hij de rivier zag.
Dat de Donau zoveel heimwee en nostalgie opwekt, heeft met z’n karakter te maken. Hij is zelden wild en nooit onberekenbaar, maar vloeit daarentegen meestal stil en bedachtzaam.
Alsof hij iedereen tot rust wil brengen, die de moeite doet op z’n oevers te komen. De rust die hij uitstraalt heeft bezoekers altijd naar de rivier gelokt. In het midden van de 19de eeuw begonnen de inwoners van Wenen tijdens het weekend de bootjes van de Donauvissers te huren, om de stille zijarmen van de rivier te verkennen. Daarna kwamen de zomergasten en de vakantiegangers, en tot op de dag van vandaag is dat nog altijd zo. Ze komen fietsen met een e-bike op de Donauradweg, wandelen op de Donausteig of verkennen de Strasse der Kaiser und Könige. Of ze doen niets, maar genieten en relaxen in een van de vele openluchtbaden of op een strandje bi de stroom.
En daar zit je dan met een glas wijn uit de Wachau, een boerenbrood en wat kaas. Je kijkt uit op het water en ziet de stroom en de tijd voorbijglijden. Als een schip voorbij vaart ontstaan vlakke golfjes in het water, de ene wat luider, de andere zachter, tot ze zacht tegen de oever botsen. Als je je ogen sluit en goed luistert, zou je haast zweren dat ze het in driekwartsmaat doen…
Wenen is de hoofdstad van Oostenrijk. De wereldstad aan de Donau fascineert door haar prachtige imperiale gebouwen, wereldberoemde culturele schatten en uitgestrekte natuurgebieden.
Met een rijk cultureel erfgoed en divers landschap, van het Waldviertel tot en met de Wiener Alpen, is dit de grootste deelstaat van Oostenrijk.
Op de werelderfgoedlijst van UNESCO staan 10 bijzondere plekken in Oostenrijk. Erfgoed van wereldbelang. Deze plekken hebben een buitengewone culturele waarde, dus absoluut een bezoek waard.
Het veelzijdige Oberösterreich biedt een aantal bijzondere regio’s zoals het schilderachtige Salzkammergut, het rauwe Mühlviertel of het historierijke Donautal.
Van Passau naar Wenen, langs kastelen en kloosters, historische dorpjes, de Wachau en de beroemde Donaubocht; een inspirerende fietsroute dwars door Ober- en Niederösterreich.
Het is een bron van verwondering: via grote meesterwerken kennismaken met mensen die zich lieten inspireren door magische Oostenrijkse plekken.
Op zoek gaan naar het onbekende, nieuwe dingen ontdekken, ervaringen opdoen: ga je mee op cultuuravontuur in Oostenrijk?