Egon Schiele
Malarz ekspresjonizmu
Pierwszym ulubionym motywem Egona Schielego była kolej. Jako syn zawiadowcy stacji dorastał w świecie pełnym pociągów i lokomotyw, co już od wczesnych lat miało wpływ na jego twórczość. Rodzina mieszkała w mieszkaniu nad dworcem kolejowym w Tulln, skąd młody Schiele mógł obserwować kolej przez okno. Spędzał godziny na rysowaniu lokomotyw, a rysowanie i malowanie były od zawsze jego ulubionym zajęciem.
W wieku 12 lat rozpoczął naukę w gimnazjum w Klosterneuburgu. Trafił tam na nauczyciela rysunku Ludwiga Karla Straucha, który dostrzegł talent Schielego i potrafił wesprzeć jego rozwój. Klosterneuburg miał wówczas bardzo aktywną scenę artystyczną, a dzięki Strauchowi Schiele mógł wkroczyć w nowy świat i nawiązać kontakty z innymi twórcami. W czasie pobytu w Klosterneuburgu w latach 1902-1906 sprecyzował swoje plany na przyszłość: odtąd wiedział, że chce zostać malarzem.
W wieku 16 lat Schiele przeniósł się do Wiednia, aby studiować na Akademii Sztuk Pięknych. Jednak tamtejsze konserwatywne podejście do nauczania szybko go zniechęciło. Jego ówczesny profesor Christian Griepenkerl również nie był entuzjastą stylu młodego artysty. Po trzech latach Schiele zrezygnował ze studiów i razem z kilkoma kolegami założył grupę artystyczną „Neukunstgruppe”.
W Wiedniu doszło do kilku najważniejszych spotkań w jego życiu: poznał swojego idola Gustava Klimta, swoją partnerkę i muzę Wally Neuzil oraz późniejszą żonę Edith Harms.
Egon Schiele zmarł w 1918 roku w Wiedniu na hiszpankę, mając zaledwie 28 lat i pozostawiwszy po sobie bogaty dorobek graficzny.
Jego obrazy i grafiki osiągają dziś najwyższe ceny na międzynarodowych aukcjach:
27,6 miliona euro – to najwyższa kwota uzyskana za obraz Schielego podczas aukcji w Sotheby’s w Londynie. Nie był to jednak wbrez pozorom jeden z jego słynnych aktów, lecz pejzaż.
Egon Schiele z każdej perspektywy
Pejzaże wiejskie i miejskie
Egon Schiele urodził się w 1890 roku w Tulln nad Dunajem – w malowniczym regionie pełnym winnic, wieżyczek i barokowych klasztorów. Jednak ta sielskość rzadko odbija się w jego twórczości.
Zamiast tego wiele jego pejzaży ma melancholijny, miejscami wręcz ponury charakter. Być może próbował w nich przetwarzać śmierć ojca, a może zupełnie świadomie odszedł od tradycyjnego malarstwa. Schiele często przedstawiał ciasne szeregi domów, kręte uliczki, brzegi rzek czy lasy – puste i ciche, czasem nawet niepokojące. Te pejzaże nadają jego dziełom wyjątkową głębię: wyraźny rozdział między postacią a krajobrazem sprawia, że są one niepowtarzalne.
Portrety i postacie
Jego przedstawienia postaci często malowane są jaskrawymi kolorami, w swobodnych pozach i wyizolowane na neutralnym tle. Często mają szkicowy charakter, a Schiele koncentruje się na konturach.
Wiedeń moderny był czasem kulturowych przemian — od mieszczańskiej pruderyjności ku uwolnieniu od moralnych ograniczeń. W tym okresie Sigmund Freud pisał „Trzy rozprawy o teorii seksualności”, a Schiele w napiętej atmosferze Wiednia wypracował swój charakterystyczny styl ekspresjonistyczny i dzięki przedstawieniom seksualności stał się jednym z najbardziej prowokujących mistrzów swojej epoki. W 1912 roku Neue Presse pisała: „Jego zbłądzenia należą do najbardziej obrzydliwych rzeczy, jakie kiedykolwiek widziano w Wiedniu.” Groteskowe stworzenia i akty – zarówno męskie, jak i żeńskie – szokowały. Jednak Schiele był niewątpliwie przekonany o wartości swojej sztuki: „Nawet erotyczne dzieło sztuki ma swoją świętość.”
Małe miasteczka i natura
W ciągu życia Egon Schiele wielokrotnie wybierał na miejsce zamieszkania małe miasteczka: najpierw Krumau, a potem Neulengbach w Lesie Wiedeńskim (Dolna Austria).
Las Wiedeński to – zarówno dawniej, jak i dziś – region łagodnych wzgórz, zalesionych stoków i niewielkich miejscowości pośród zieleni, a jednocześnie niedaleko Wiednia. Ten atut musiał przekonać Schielego, który poszukiwał lepszej jakości życia. To tutaj artysta się wycofał, mógł cieszyć się przyrodą i pracować w spokoju, z dala od hałaśliwego miasta. W tym okresie powstały ważne dzieła, takie jak „Pustelnicy”, „Krajobraz z krukami” czy „Opłakująca kobieta”, a także wiele wyrazistych pejzaży i portretów drzew, np. „Jesienne drzewo na poruszonym wietrze”.
Śladami Egona Schielego
Sztuka, która pozostaje
Te 2 miejsca ukształtowały twórczość Egona Schielego, a dziś jego duch jest tam wciąż obecny.
Stein an der Donau koło Krems: Egon Schiele wielokrotnie podróżował do Wachau, gdzie powstały różne szkice Stein an der Donau.
Opactwo Klosterneuburg: w latach 1906-1908 powstało kilka studiów olejnych przedstawiających motywy z Klosterneuburga, jak np. stolarnia opactwa z 1907 roku.