Spaanse Rijschool
Ruiterkunst op wereldniveau

Waar traditie levend blijft: Op de Spaanse Rijschool in Wenen wordt de klassieke rijkunst met Lipizzaners bewaard - levendig, nauwkeurig en beschermd door UNESCO.

Wanneer de witte hengsten in perfecte harmonie door de Wintermanege van de Hofburg bewegen, komt de geschiedenis tot leven. De Spaanse Rijschool is geen museum, maar een plek waar traditie, vakmanschap en elegantie nog dagelijks worden doorgegeven – al meer dan 450 jaar lang.

Opgericht in de 16e eeuw om paarden te trainen en jonge edelen op te leiden, groeide de rijschool uit tot een uniek instituut dat wereldwijd bewondering oogst. De naam verwijst naar de Spaanse oorsprong van de Lipizzaner – trotse, karaktervolle paarden die het hart vormen van elke voorstelling.

De reis van deze hengsten begint op de stoeterij in Piber (Steiermark), loopt via het trainingscentrum in Heldenberg en bereikt zijn hoogtepunt in Wenen. Hun opleiding is intensief en gebeurt stap voor stap – gebaseerd op vertrouwen, geduld en gevoel. Alleen de allerbeste paarden leren de beroemde schoolsprongen zoals de Levade of Capriole.

Maar de Rijschool blijft niet stilstaan. Inmiddels maken ook vrouwelijke ruiters deel uit van het team, en dankzij educatieve programma’s wordt deze eeuwenoude kunstvorm breder gedeeld dan ooit.

Wie een voorstelling meemaakt of achter de schermen kijkt, voelt het meteen: hier schittert traditie in beweging. Met beheersing, stijl en toewijding laat de Spaanse Rijschool zien hoe levend erfgoed eruitziet – en waarom het nog altijd inspireert.

Feiten & Cijfers
Locatie:1e district van Wenen
Eerste vermelding:20 september 1565; ruiter- en toernooiveld bij de Hofburg
Architectuur:Barok
Beschermheer/Bestuurder:Keizer Karl VI.
Architecten:Johann Bernhard Fischer von Erlach en Emanuel Fischer von Erlach
Start bouw:1729 als wintermanege in de Michaeler vleugel van het keizerlijk paleis
Opening:1735

Sinds 2022 is het officieel: De kennis rondom het fokken van Lipizzaners maakt deel uit van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid.

Maak kennis met de Spaanse Rijschool

Van Piber naar het keizerlijk paleis

Het leven van een lippizaner

Op de stoeterij van Piber in Steiermark worden Lipizzaners met zorg gefokt volgens eeuwenoude lijnen. Zes van de acht hengstenlijnen en zeventien merriefamilies vormen de basis van dit fokprogramma. De veulens worden donker geboren en krijgen pas tussen hun zesde en tiende jaar hun iconische witte vacht – een kleur die sinds de 19e eeuw bewust wordt doorgegeven. Elke combinatie is zorgvuldig gekozen om karakter, kracht en elegantie te behouden.

De veulens groeien op in kuddes met fokmerries, waar ze leren, spelen en hun plek vinden. In de zomer leven ze op uitgestrekte alpenweiden – perfect om tredzekerheid en sociale vaardigheden te ontwikkelen. Rond hun vierde jaar worden ze gekeurd: de hengsten vertrekken naar het trainingscentrum in Heldenberg, de geselecteerde merries blijven in Piber voor een tweejarige opleiding.

De hengsten volgen drie opleidingsfasen: van basisopleiding en campagneschool tot de verfijnde Haute École. In nauwe samenwerking met hun ruiters leren ze klassieke dressuuroefeningen, zoals de beroemde schoolsprongen. De merries blijven onderdeel van het fokprogramma en dragen bij aan het voortbestaan van het ras.

Na hun actieve jaren keren de hengsten terug naar Piber, waar ze genieten van een welverdiend pensioen in een comfortabele stal die volledig is afgestemd op hun natuurlijke behoeften.

Evenementen en rondleidingen: Paardenkunst van dichtbij

Een krachtig bewijs van de culturele betekenis van dit instituut is de internationale erkenning:

Sinds 2010 maakt de klassieke rijkunst van de Spaanse Rijschool deel uit van het immaterieel cultureel erfgoed van UNESCO. En in 2022 werd ook de kennis van de lippizanerfokkerij toegevoegd aan de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid - nog een bewijs van hoe diep deze traditie geworteld is in de culturele identiteit van Oostenrijk.

Lipizzaner souvenirs

FAQs

Sinds 1 december 2022 staat Dr. Alfred Hudler aan het roer van de Spaanse Rijschool en de lippizanerstoeterij in Piber. Zijn rol is ervoor te zorgen dat traditie, paardenwelzijn en economische duurzaamheid behouden blijven.

De Spaanse Rijschool werd opgericht in de 16e eeuw onder de Habsburgers. Ferdinand I en Maximiliaan II legden de fundamenten, waarbij het jaar 1565, gemarkeerd door de bouw van de Stallburg in Wenen, wordt beschouwd als de officiële oprichtingsdatum. Het fokken van lippizaners begon in 1580 met de keizerlijke stoeterij in Lipica. Er is niet één stichter; in plaats daarvan was het het resultaat van de inspanningen van verschillende heersers en historische ontwikkelingen.

De Spaanse Rijschool bevindt zich in de Michaeler vleugel van de Weense Hofburg, in het hart van Wenen. Het is gemakkelijk bereikbaar en slechts een korte wandeling van de Stephansdom.

De naam "Spaanse Rijschool" verwijst naar de herkomst van de paarden die in de 16e eeuw naar het Weense hof werden gebracht. Ferdinand I, die in Spanje opgroeide, was de eerste die Andalusische paarden naar Wenen bracht.

De Habsburgers regeerden in die tijd over Spanje, Napels en Oostenrijk en bevorderden de culturele uitwisseling binnen hun rijk. Rijtradities uit Spanje werden overgenomen en verder ontwikkeld door de Oostenrijkse paardenfokkerij. Al in 1562 begon Maximiliaan II, de zoon van Ferdinand, Spaanse paarden te fokken in Oostenrijk.

De termen "Spaanse Rijhal" of "Spaanse Rijstal" werden al vroeg gebruikt, verwijzend naar het Iberische erfgoed van de paarden. Hoewel er tegenwoordig alleen nog maar Lipizzaners worden gebruikt, waarvan de wortels Spaanse, Arabische en Berberse lijnen omvatten, is de historische naam bewaard gebleven.

In de Winter Manege worden voorstellingen met klassieke muziek aangeboden in drie formaten: 45, 70 en 90 minuten. Je kunt Capriolen, School Quadrille, Pas de Deux en werken aan de lange teugel ervaren.

Traditioneel wordt er minstens één bruine hengst op de Spaanse Rijschool gehouden als geluksbrenger. Dit gebruik is geworteld in oud bijgeloof en traditie. Omdat lippizaners donker geboren worden en geleidelijk wit worden, dient de donkere hengst ook als herinnering aan de oorspronkelijke kleur van het ras. Deze praktijk bewaart een stukje geschiedenis en brengt symbolisch geluk voor de school en zijn paarden.

Tegen het einde van de 18e eeuw werd de witte vacht de voorkeurskleur voor de fokkerij vanwege esthetische voorkeuren. De witte vacht is genetisch dominant, waardoor donker gekleurde paarden tegenwoordig zeldzame uitzonderingen zijn.

Paarden die niet geselecteerd worden tijdens de inspectie worden te koop aangeboden - inclusief gedeeltelijk getrainde jonge paarden en fokdieren met een solide basisopleiding.

Info over klimaatbescherming

Waarom zijn tradities en gebruiken duurzaam?

Het behoud van gebruiken en tradities in Oostenrijk is nauw verbonden met duurzaamheid. Tradities zoals Almabtriebe (veedrijven), volksfeesten en regionale ambachten weerspiegelen een diep respect voor de natuur en hulpbronnen. Deze gebruiken bevorderen het begrip en de waardering voor de lokale flora en fauna en het milieubewustzijn.

Tradities en gebruiken dragen ook bij aan sociale duurzaamheid: Traditionele feesten zoals Maibaumaufstellen (Meiboom heffen), Paasfeesten of Kerstgebruiken versterken de gemeenschapszin en de gezamenlijke inzet voor het behoud van de regio. Immaterieel cultureel erfgoed eert traditionele rituelen, gebruiken en vakmanschap die generaties lang zijn doorgegeven.

Bezoekers die deze tradities ervaren, krijgen een authentiek inzicht in de Oostenrijkse cultuur, wat op zijn beurt de lokale identiteit versterkt.

Misschien ook interessant voor jou

Ontdek het beste van Oostenrijk