Daar, waar mens en dier al eeuwen in de rijke natuur de zomer doorbrengen, is iets bijzonders ontstaan: een levensruimte vol energie. Waardevol en gezond, voor de ziel en alle zintuigen.
Wat voor bijzonders er daarboven voor ons lichamelijke en geestelijke welzijn is? Het is de terugkeer naar het oorspronkelijke, het eenvoudige, het gereduceerde. We zijn er omgeven door schone lucht, helder licht en een gevoel van onbekommerdheid. De geur van de weiden, bomen en kruiden komt bij iedere ademteug je neus in. De rust van de bergen wordt akoestisch begeleid door een koeienbel, het kabbelen van een beek of een windvlaag. De kleurenpracht tussen grasgroen en hemelsblauw is elke seconde een lust voor het oog, wanneer we ons terugtrekken uit de hectiek en het snelle leven van alledag.
Wanneer je met mensen praat die een tijd op de alm hebben doorgebracht, dan wordt het snel duidelijk: ze ervaren een weldadig gevoel, veroorzaakt door het pure, het oorspronkelijke, het gereduceerde dat dit alpiene leven kenmerkt. Wat de alm ons voor altijd leert en welke heel persoonlijke uitwerking die op ons kan hebben, vertellen een hutpachtersfamilie, een alpenboerin, almhoteliers en een wandelaarster.
"Waarom we met drie kinderen besloten hebben een hut te pachten en het ‘normale’ leven achter ons te laten? Het antwoord is heel simpel: de alm is een fantastische plek waar je goed kunt ontspannen. Het leven hierboven leert ons iedere dag, dat wanneer je met liefde en toewijding je werk doet en mensen tegemoetkomt, alles naar je terugkomt. De mooiste ervaringen zitten in de kleine dingen. Kinderen die op het gras spelen. Pony’s, varkens en schapen die er tussendoor scharrelen. De klanken van de spontane concerten die bij het kampvuur door geknetter van het vuur begeleid worden. Hierboven op de alm komen de mensen in contact, niet alleen met de natuur maar ook met elkaar.”
Familie Endl pacht de hut Das Heinz in Altaussee in Steiermark.
"Iedere keer als ik in de bergen was wilde ik eigenlijk boven blijven en niet meer terug naar het dal. Dat was ook de reden waarom ik op een gegeven ogenblik mijn baan heb opgezegd om de zomer op de alm te gaan werken. Wat er het mooiste aan was? Het waren de kleine momenten en het grote geheel. Hierboven heb ik niets nodig en heb ik alles. Op de alm zijn we met al onze zintuigen zo dicht bij de dieren, de natuur, het weer en de bergen. Ik zit graag ’s morgens met een mok koffie in de hand op de houten bank in de zon te kijken naar de grazende dieren en te luisteren naar het geklingel van de koeienbellen. De alm maakt ons ervan bewust, dat we veel minder materiële zaken nodig hebben om ons gelukkig te voelen dan we soms denken.”
Daniela Nuber heeft haar ervaringen samengebracht in haar boek "Mein Almsommer“ en op haar blog.
"De uitgestrektheid, de gezonde lucht, de natuur in al haar facetten: wij willen onze gasten laten zien hoe mooi het is op de alm en hoe heilzaam, ontspannend en rustgevend een time-out in de natuur kan zijn. Ontmoetingen maken de belevenis zo bijzonder, of het nu een wandeling langs het veeneducatiepad is of een zonsopgang op de Hochlantsch. Komt een in het wild levend dier op je pad, dan zie je pas echt hoe dicht je bij de natuur bent. Wij hebben het voorrecht op een plek te leven die door groene weiden, wilde kruiden en ongerepte bossen is omgeven. Wij mensen vergeten vaak dat het goede zo dichtbij is en de blik in de bijna oneindige bergwereld de uitdagingen steeds meer naar de achtergrond duwt.”
Familie Pierer leidt het Almwellness Hotel Pierer op de Teichalm in Steiermark.
"De bergen zijn de plek om mij terug te trekken. Alle dagelijkse problemen worden een beetje in het juiste licht gesteld. Als ik van hut naar hut wandel kan ik genieten van het moment, zonder mobieltje, zonder stress. Op bijna elke alm staat een houten bankje voor de deur, mijn lievelingsplekje. Daar krijg je alles mee: de alm en de grazende dieren, het klateren van water, de geuren uit de keuken, de mensen die komen en gaan. De Oostenrijkse Alpen zijn niet alleen een indrukwekkend natuurlandschap, ze zijn een echt cultuurlandschap, dat we moeten koesteren. Daar wil ik mijn steentje aan bijdragen en geregeld meehelpen met het werk op de alm.”
Pia Matkovits is studente in Salzburg en Wenen. In haar vrije tijd is wandelen haar grote passie.
Het bloeiende leven op de alm is afhankelijk van de strengheid van de winter. Pas wanneer de lentezon de sneeuw laat smelten, komen de eerste kruiden, grassen en weidebloemen op en ontvouwen zich. In lange winters kan het veel later inzetten dan het begin van de lente op 20 maart misschien aankondigt.
Op de Almauftrieb lopen dieren en mensen omhoog. De almenboeren trekken met het vee omhoog naar de lage almen (Niederalmen, tot 1.300 meter hoogte), de middenalmen (Mittelalmen, tot 1.700 meter) en de hoge almen (Hochalmen, tot boven de 2.000 meter).
De weideperiode van de dieren is afhankelijk van de hoogteligging van de alm. Op de lage almen zijn het gemiddeld 120 dagen, op de middenalmen gaat dat aantal naar 110 dagen en op de hoge almen zijn het nog 90 tot 75 dagen.
De dag op de alm begint doorgaans voor 5 uur ’s morgens. De zonsopgang is de eigenlijke wekker. Dat is het teken om de dieren te verzorgen, te melken en de stal uit te mesten. Wanneer het vee de wei in gaat keert de rust terug. Ogenschijnlijk. Meestal hebben de almenboeren dan nog genoeg te doen met kaas maken, gasten bedienen of wassen. En ’s avonds moeten de dieren weer gemolken worden.
“Het begrip almbaden vind ik goed gekozen”, zegt universitair docent Dr. Arnulf Hartl, hoofd van het instituut voor biogeneeskunde van de particuliere medische universiteit Paracelsus in Salzburg. Hij onderzoekt met zijn team intensief de gezondheidsvoordelen die een verblijf op de alm met zich meebrengt. “Wij hebben op de alm een ongelooflijk hoge biodiversiteit en een gevarieerd alm-microbioom. We weten dat boerenkinderen minder gevoelig zijn voor astma en allergieën”, zegt Dr. Hartl.
Maar hoe kan het dat kinderen die op boerderijen en almen opgroeien een beter afweersysteem opbouwen? Het antwoord is heel eenvoudig, legt Dr. Hartl uit: “ons immuunsysteem moet in contact komen met veel soorten bacteriën – vooral in de jeugd – om zich te ontwikkelen en goed tegen schadelijke indringers te kunnen werken. Gebeurt dat niet, dan richt het zich op verkeerde vijanden, wat tot allergieën en auto-immuunziekten kan leiden.”
De speciale kruiden op de alm hebben ook speciale namen: alpenzuring (Alpenampfer), schermbloem (Mutterwurz), doddengras (Alpenliesch), speik, duizendblad (Schafgarbe), arnica, enzian en steenroos (Hauswurz). Het wekt nu bewondering om te zien hoe ze vroeger veelvuldig gebruikt werden door hun heilzame werking.
Met zijn gele bloemen en sterke geur wordt arnica vaak gebruikt. Hier en daar wordt een bosje arnica onder het dak van de hutten of achter een kruisbeeld gehangen, om gevrijwaard te blijven van blikseminslag. Elders werden de vermalen bladeren toegevoegd aan snuiftabak. Het bekendste is echter het gebruik van arnica in desinfecterende tincturen.
Het plantje ogentroost met de kleine witte bloemen komt vooral op voedingsarme almweiden voor. De boeren noemen het daarom geringschattend “melkdief”. Hoe anders is dat in de volksgeneeskunde: een koel kompres zou bij oog(lid)ontstekingen helpen. Dominee Kneipp noemde het “maagtroost” en waardeerde het als belangrijk bestanddeel van maagbitter.
Een huttentocht is een heel bijzondere ervaring. Elke dag voel je de vrijheid terwijl je door de bergen stapt en geniet je volop van de natuur en prachtige uitzichten.
Geloei in de verte, rinkelende koebellen en versierde hoofdtooien. Prachtig uitgedost met linten en bloemen wordt het vee in de herfst terug naar de stal gebracht.
Afgelegen, rustig, midden in de natuur en toch het gezelschap van andere gasten. De berghuttendorpen in Oostenrijk vind je op de meest bijzondere plekjes. Het juiste adres voor een bijzondere vakantie.
Het leven op de alm is heel anders dan je gewend bent. Midden in de natuur omgeven door bergen en vee ga je terug in de tijd en naar de verbinding met jezelf. Dit zal je zeker weten goed doen!
Goede nachtrust is belangrijk voor ons functioneren. Wat kun je doen wanneer je de slaap niet kunt vatten?
Meer lezen
Wat is er zo fascinerend aan kruiden? Welke rol spelen kruiden bij het genieten of voor je gezondheid? Leer van de natuur door kruidendeskundige Andrea Rieder.
Lees mee
Het water van de Krimmler watervallen stort vanaf een hoogte van 380 meter de diepte in. Over nuttige aerosolen en het effect van de natuur op onze gezondheid.
Meer lezen
Sterren-picknick, sterrentuinen, sterrenhutten. Stralende sterrenmagie. Waar bevinden zich de plekken waar sterrenkijken een belevenis wordt?
Meer lezen
De bergen fascineren ons - ook vanwege hun onvoorspelbaarheid. Ga met ons mee op een tocht die ons vanuit Innsbruck door een deel van het Karwendelgebergte bracht en heel anders afliep dan gepland.
Meer lezen