Na przełomie XVIII i XIX wieku potrzeba kontaktu z naturą wykreowała nowy styl życia, nie tylko wśród mieszczan uosabiających ówcześnie panującą kulturę biedermeieru, ale również wśród artystów: malarzy, muzyków, pisarzy, poetów, a nawet naukowców.
Można pokusić się o stwierdzenie, że w Austrii modę na obcowanie z przyrodą (a w szczególności na przyrodę zniewalająco pięknego Salzkammergut) zapoczątkował przyrodnik Josef August Schulte. To właśnie on w swych relacjach z podróży nazwał Salzkammergut „austriacką Szwajcarią”. W zasadzie nie jest to zaskakujące, gdyż podróżujący wówczas po Starym Kontynencie artyści, w wielu miejscach Europy, także w Polsce, najbardziej zróżnicowane pejzaże i krajobrazy nazywali „Szwajcariami” właśnie.
To budziło zainteresowanie, wyzwalało ciekawość i chęć uwiecznienia rajskich krajobrazów u podnóża Dachsteinu na płótnach, zachwyt nad nimi w muzyce, czy kojącej poezji. Znani malarze, jak Jakob Alt, Rudolf von Alt, Franz Steinfeld, czy Ferdinand Georg Waldmüller (którego historię postaramy się przybliżyć nieco bardziej) poszli w ślady wspomnianego naukowca, aby zainspirowani opowieściami z podróży także w nią wyruszyć.
Malowniczy i plastyczny opis ówczesnego Salzkammergut jako „austriackiej Szwajcarii” był dla tego przepięknego, naturalnego regionu położonego między Salzburgiem a Wiedniem niczym nadanie mu najwyższego tytułu szlacheckiego. Na który bez wątpienia zasługiwał.
Jednym z bardziej znanych malarzy krainy jezior, gór i uroczych wiosek, baśniowego Salzkammergut, był malarz Ferdinand Georg Waldmüller. Przelewał na płótno przyrodę niezwykle realistycznie z jej najdrobniejszymi szczegółami. Gdy spojrzy się na obrazy Waldmüllera, ma się wrażenie, że to fotografie i to najwyższej klasy. Podobnie zresztą rzecz się ma gdy idzie o portrety, które również stanowią ważną część jego artystycznego dorobku.
Co ciekawe dzieła Ferdinanda Georga Waldmüllera takie jak „Portret młodej kobiety” zobaczyć możemy w Polsce – w Muzeum Narodowym w Warszawie, a inny o nazwie „Adopcja” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Ferdinand Georg Waldmüller – biografia
Ferdinand Georg Waldmüller urodził się w 1793 roku w Wiedniu, zmarł w Hinterbrühl niedaleko Mödling w roku 1865. W wieku czternastu lat opuścił dom rodzinny, aby rozpocząć studia na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Początkowo zarabiał malując miniaturowe portrety, które w tamtym czasie były bardzo popularne wśród bogatych mieszczan. W Agram (obecnie Zagrzeb) Ferdinand Georg Waldmüller pracował jako nauczyciel rysunku u hrabiego Gyulay i tam właśnie poznał swoją pierwszą żonę, dworską śpiewaczkę operową Katharinę Weidner.
Jej angaże zaprowadziły parę artystów do Brünn, Pragi, Baden i w końcu z powrotem do Wiednia. Waldmüller pracował wówczas jako malarz sceniczny i scenograf. Po powrocie do Wiednia malował na zlecenie portrety arystokratów. Szczytowym wydarzeniem w artystycznej karierze Ferdinanda Waldmüllera było zlecenie namalowania portretu samego cesarza Franciszka I.
Jeśli mielibyście ochotę „spotkać się” z malarzem Ferdinandem Georgem Waldmüllerem twarzą w twarz, to udajcie się do wiedeńskiego Parku Ratuszowego (Wiener Rathauspark). Tam znajduje się jego pomnik.
W 1818 roku Ferdinand Georg Waldmüller rozpoczął naukę malarstwa pejzażowego u wiedeńskiego artysty Johann Nepomuka Schödlbergera. Można uznać, że z doskonałym skutkiem, gdy spojrzy się na przykład na obrazy Waldmüllera przedstawiające Wolfgangsee, Hallstatt czy Dachstein.
Przełom XVIII/XIX wieku to dla wielu ówczesnych młodzieńców, zwłaszcza artystów, czas zagranicznych podróży. Miały one otwierać umysły, kształtować wrażliwość i inspirować. Podobnie stało się w przypadku Waldmüllera. Pierwsze podróże zaprowadziły go do Włoch i Francji, gdzie już rosło uznanie dla jego talentu. Wyjazdy do Salzkammergut były wtedy w modzie, a Waldmüller uwieczniał panoramy, widoki, górskie pejzaże i jeziora Salzkammergut na obrazach, które dzisiaj są wystawiane na całym świecie. Tam spędzał wiele letnich wakacji (zwłaszcza w miejscowości Bad Ischl).
Zwieńczeniem kariery zawodowej Waldmüllera było objęcie urzędu kustosza i powołanie do Rady Akademii Sztuk Pięknych. Jego reformatorskie koncepcje (odejście od kopiowania dzieł dawnych mistrzów na rzecz uwieczniania przyrody, malowania natury w plenerze), których nie akceptowała Akademia, doprowadziły jednak do zawieszenia go w sprawowaniu urzędu.
Waldmüller utracił swoją pracownię, a także posadę profesora na Akademii Sztuk Pięknych. W 1851 roku Ferdinand Georg Waldmüller ponownie się ożenił. Wybranką jego serca stała się wiedeńska modystka Anna Bayer. Znalazł się wówczas w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Salon mody jego żony służył mu jako tymczasowa galeria. Na wynajęcie jakiegoś innego pomieszczenia najzwyczajniej w świecie nie było go stać. Koniec z końcem Waldmüller wiązał dzięki udzielaniu prywatnych lekcji. W końcu jednak wielki mistrz znowu doczekał się chwały, uznania, a nawet światowej sławy.
Miała mu w tym pomóc Wystawa w Pałacu Buckingham oraz udział w historycznej wystawie sztuki w Kolonii i w międzynarodowej wystawie sztuki w Londynie. Nie bez znaczenia był również fakt, iż Cesarz Franciszek Józef I na rok przed jego śmiercią tj. w 1864 roku zrehabilitował malarza Ferdinanda Waldmüllera. Znów stał się uznanym artystą.
Jak już zostało wspomniane dzieła Ferdinand Georga Waldmüllera podziwiać można w muzeach i galeriach rozsianych po całym świecie. Poszukując obrazów Waldmüllera w Austrii, najlepiej udać się do Muzeum Leopoldów. Stanowi ono część Dzielnicy Muzeów w Wiedniu, a powstało dzięki prywatnej kolekcji wiedeńskiego małżeństwa (Rudolf i Elisabeth Leopoldowie) zafascynowanego austriackimi artystami z XIX i XX wieku. Dziś możemy oglądać tam największą kolekcję dzieł sztuki austriackiej od połowy XIX wieku po modernizm. Arcydzieło z 1834 roku pt. „Dachstein z Gosausee” Ferdinanda Georga Waldmüllera stanowi część zbiorów prac z okresu biedermeieru i realizmu nastrojowego.
Upodobanie Habsburgów do spędzania letnich wakacji na świeżym, górskim powietrzu, skłoniło wysoko urodzone miejskie towarzystwo z Wiednia do udania się wzorem cesarskiego dworu do Salzkammergut. Regionu, który oprócz tego, że piękny, to także kojarzony z historycznym ośrodkiem wydobycia soli (stąd też jego nazwa).
Miejscowości takie jak Bad Ischl (letnia rezydencja cesarza Franciszka Józefa), Bad Aussee, Bad Goisern i wiele innych przeżyły okres kulturalnego i intelektualnego rozkwitu. Rozbudowa linii kolejowych i żeglugi śródlądowej przyciągnęła także bogate mieszczaństwo, a Salzkammergut stało się jedną z pierwszych znanych i popularnych destynacji wakacyjnych w sercu Austrii dla ówczesnego eleganckiego towarzystwa.
Habsburgowie, podobnie ja ich świta, mieli krewnych i powinowatych w całej Europie, co poprzez zaproszenia kolejnych członków rodziny do Salzkammergut zapewniało skuteczną reklamę regionu daleko poza granicami Austrii.
Logiczną konsekwencją tego stanu rzeczy było także to, iż obrazy z widokami z Salzkammergut znanych wówczas malarzy pejzażystów i portrecistów okresu biedermeieru można było oglądać w pałacowych salonach w Wiedniu, Paryżu i Berlinie.
Kiedy w 1834 roku jeszcze raz malował Gosausee w wieczornym świetle, wybrał to samo miejsce, tylko granatowoszare, krystaliczne kolory zmieniły się w cieplejsze tony z białymi przejściami. I znów unikał z takim upodobaniem prezentowanego przez dzisiejszych fotografów odbicia w jeziorze. Zrozumiałe jest więc, dlaczego obrazy Gosau Waldmüllera uchodzą za niezrównane. (Fragment książki Ruperta Feuchtmüllera pt „Ferdinand Georg Waldmüller”).
Dzisiaj będąc w opisywanym regionie, wędrować możemy śladami pejzaży z obrazów Waldmüllera. Natkniemy się na nie co do krok. Tam, gdzie Ferdinand Georg Waldmüller rozstawiał niegdyś swoje sztalugi, bez wątpienia znajdują się najlepsze miejsca, z których możemy zrobić idealne zdjęcia widoków. Dokładnie takie, jakie podziwiał ponad 190 lat temu artysta.
Właściwie aż trzy jeziora dodają jeszcze większej urody temu cudowi natury z majestatycznym widokiem na Dachstein. To Vorderer Gosausee, Hinterer Gosausee i Gosaulacke. Bez wątpienia są to jedne z najpiękniejszych krajobrazów naturalnych w Austrii.
Od nastania epoki cyfrowej na koncie na Instagramie (#gosausee) pojawiło się już ponad 30 000 motywów fotograficznych z jeziorem Gosausee. To wcale nie dziwi.
Ulubiony pejzaż malarzy biedermeieru, jezioro Gosau, także dzisiaj porusza świat fotografów i influencerów. Górskie jezioro (Vorderer Gosausee) znane jest też pod nazwą „Oko Boga”. Leży bowiem na końcu tylnej części doliny Gosau, a magiczne odbicie Dachsteinu w jego lodowatych wodach na tle potężnej górskiej scenerii niezmiennie urzeka i fascynuje.
Różnorodność Górnej Austrii manifestuje się przede wszystkim w krajobrazie tego kraju związkowego w Austrii - od malowniczego Salzkammergut przez surowe, granitowe wzniesienia regionu Mühlviertel aż po historyczną dolinę Dunaju.
Salzburg w Austrii to jedno z najsłynniejszych miast kultury na świecie. W dodatku oczarowująca architektura bywa sceną dla prestiżowych wydarzeń kulturalnych.
Styria – co warto zobaczyć w tym regionie Austrii? Najbardziej zalesiony i zielony kraj związkowy Austrii.
Niesamowite atrakcje i sympatyczny nastrój wiedeńskich kawiarenek i lokali Heuriger sprawiają, że Wiedeń cieszy się sympatią całego świata.
